کنترل ولو چیست و انواع شیر کنترل

در خطوط لوله کشی به کرات اتفاق می افتد که به قطع، وصل و یا کنترل جریان نیاز داشته باشیم. به این منظور تجهیزاتی با نام شیرآلات صنعتی (Valves) یا به اصطلاح ولوها تولید می شوند که دارای انواع گوناگونی بوده و بسیار پرکاربرد هستند. ولوها دارای چند دسته کلی هستند که دسته اول شیرهایی برای قطع و وصل کردن کامل جریان همچون بال ولوها (شیر توپی یا Ball Valve)، گیت ولوها (شیر دروازه ای یا Gate Valve) و پلاگ ولو ها (شیر سماوری یا Plug Valve)، دسته دوم شیر هایی که به منظور کنترل جریان همچون شیرهای سوزنی (Needle Valve)، شیرهای کروی (Globe Valve) و شیرهای پروانه ای (Butterfly Valve) و دسته سوم شیرهای یک طرفه که از بازگشت سیال جلوگیری می کنند همانند چک ولوها (Check Valve) هستند. ولو ها یک وسیله مکانیکی هستند و عملگر آن ها جریان را به یکی از حالت های خودکار، دستی و یا نیمه خودکار کنترل می کند.

کنترل ولو چیست یا شیر کنترل Control Valve

کنترل ولو ها همانطور که نامشان نیز مشخص است برای کنترل جریان سیال مورد استفاده قرار می گیرند. شیرهای کنترل اتوماتیک بوده و عملگر آن ها در یکی از سه نوع الکتریک، هیدرولیک و یا پنوماتیک تولید می شود. عملگر های پنوماتیکی به وسیله فشار هوا عمل می کنند و خود دارای دو نوع پیستونی و دیافراگمی هستند. لازم است که شیر کنترل حتما به صورت اتوماتیک عمل کند زیرا در صورتی که به طور دستی باز و بسته شود دیگر نام کنترل برای این شیر معنای درستی نخواهد داشت. نحوه کنترل توسط کنترل ولو بدین صورت است که، کنترل ولوها قابلیت پذیرش دستورالعمل را دارند، پس میزان فشار مورد نظر برای خط لوله را برای شیر کنترل تعیین کرده و شیر مدام اختلاف فشار جریان عبوری و فشار تعریف شده را کنترل می کند و متناسب با این اختلاف فشار دریچه کنتر ولو بازتر و یا بسته تر می گردد تا فشار عبوری و تعیین شده یکسان و اختلاف فشار آن ها نیز صفر شود. شیر کنترل دارای دو نوع شیر با حرکت خطی و شیر با حرکت دورانی است که هردو آن ها از لحاظ عملکرد یکسان بوده و تنها از ساختمان بندآور متفاوت هستند به طوری که با مشاهده ظاهری امکان تشخیص آن ها از یکدیگر وجود ندارد.

شیر کنترل با حرکت خطی

شیر کنترل هایی که بندآور آن ها با حرکت خطی سبب کنترل جریان می شود، دارای ویژگی های خاصی بوده و همچنین برای جریان ها و سیالات با خصوصیات مشخص کاربرد دارند که این ویژگی ها به شرح زیر است:

• دارای مسیر پر پیچ و خم است.
• در دسته شیر های Low Recovery است.
• امکان استفاده در دبی های پایین را دارند.
• دارای طراحی های مختلفی از Trim است.
• برای فشار های بالا مناسب است.
• غالباً به صورت رزوه ای و یا فلنجی ساخته می گردد.
• Bonnet آن قابل جداسازی است.

شیر کنترل با حرکت دورانی

شیرهایی که بندآور آن ها به وسیله حرکت دورانی مسیر جریان را کنترل می کند، از لحاظ ظاهری با شیر های خطی یکسان هستند و تنها نحوه حرکت بند آور آن به هنگام چرخش دستگیره شیر متفاوت است. ویژگی های این نوع شیر کنترل و جریان سیال جاری در آن بدین صورت است:

• دارای مسیر Stream Lined است.
• در دسته شیر های High Recovery قرار می گیرد
• دارای ظرفیت بیشتری نسبت به شیر خطی است.
• سایش و خوردگی در این نوع شیر کمتر است.
• می توانند برای سیالاتی که دارای گل و لای هستند استفاده شوند.
• امکان طراحی بدون فلنج را دارد.
• معمولاً Bonnet آن یکپارچه است.